Karta zwraca uwagę na konieczność realizacji tego prawa poprzez organy kolegialne takie, jak rady i zgromadzenia, wybierane w wyborach wolnych, tajnych, równych, bezpośrednich i powszechnych. Wskazuje również na możliwość stosowania form demokracji bezpośredniej, czyli zgromadzeń obywateli i referendum. Według dokumentu samorząd ma prawo być wyposażony w wystarczające zasoby finansowe1.
Funkcjonowanie samorządu, oprócz Euro – Karty, normowane jest w aktach prawa najwyższego rzędu, w tym w konstytucjach. Artykuł 163 Konstytucji Rzeczpospolitej stanowi, że „Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych”2. Natomiast według artykułu 16 ustęp 1 „ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotę samorządową”( Art. 16, ust. 1). W wyniku reformy administracyjnej, która weszła w żywot 1 stycznia 1999 roku,
w Polsce jednostkami wykonującymi zadania z zakresu administracji publicznej są gminy, powiaty i województwa.
