Dość krótki pontyfikat papieża Benedykta XV jest interesujący dla historyka idei nie tyle z powodu decyzji doktrynalnych o pierwszorzędnym znaczeniu, gdyż tych papież nie podejmował, ile raczej przez ścisłe zachowanie i kontynuowanie zasad jego poprzedników na Stolicy Apostolskiej. Przyszły papież urodził się w r. 1854 w Genui w rodzinie patrycjuszowskiej della Chiesa, a więc należał do wyższej warstwy społecznej (jego ojciec Józef nosił honorowy tytuł markiza). Otrzymał na chrzcie imię Giacomo, miał także dwóch braci (oficerów marynarki) i siostrę. Odebrał staranne wykształcenie: studiował prawo na uniwersytecie w Genui i w r. 1875 uzyskał doktorat prawa, w r. 1879 doktorat teologii na uniwersytecie gregoriańskim w Rzymie, a w r. 1880 prawa kanonicznego na Academia dei Nobili Ecclesiastici, która kształciła dyplomatów papieskich. W 1878 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Od roku 1907 był arcybiskupem Bolonii (święceń biskupich udzielił mu osobiście papież św. Pius X). Od r. 1914 był kardynałem. Po wyborze na Stolicę Piotrową we wrześniu 1914 r. przyjął imię Benedykt na cześć swego poprzednika, Benedykta XIV, który w r. 1740 również przybył z Bolonii, gdy miał być wybrany na papieża.
Panowanie papieża Benedykta XV przypadło zrazu na lata I wojny światowej (1914-1918). Z tego powodu głównym przedmiotem jego zainteresowania były działania mające na celu udzielenie pomocy ofiarom wojny po obu stronach konfliktu. Dn. 31 grudnia 1914 wydał odezwę w sprawie łagodzenia skutków wojny i opieki nad jeńcami oraz rannymi. Papież wygłaszał też liczne apele pokojowe (np. w pierwszą rocznicę wybuchu wojny, dn. 28 lipca 1915 r.), które nie spotkały się z pozytywnym odzewem wśród państw prowadzących krwawy konflikt zbrojny. W nocie z 1 sierpnia 1917 r. skierowanej do rządów państw biorących udział w wojnie Benedykt XV nazwał ją „nadaremną masakrą”. Z powodu niechętnego Kościołowi stanowiska mocarstw przedstawiciele dyplomacji papieskiej nie zostali nawet dopuszczeni do udziału w paryskiej konferencji pokojowej po zakończeniu wojny. Laicki rząd włoski zadbał o to, aby na mocy tzw. paktu londyńskiego, papież został wykluczony od udziału w negocjacjach pokojowych i aby kwestia rzymska (pozbawienie papiestwa władzy świeckiej) nie została poddana dyskusji na forum międzynarodowym.
Ze szczególną troską Benedykt XV zajmował się działalnością misyjną Kościoła i starał się o liczebny wzrost duchowieństwa, wywodzącego się z miejscowej ludności, w poszczególnych regionach świata. Papież wydał w okresie swego panowania kilkanaście encyklik (kilka z nich poświęcił problemom społecznym związanym z wojną, a także postaciom niektórych świętych). Na inaugurację pontyfikatu została ogłoszona encyklika Ad Beatissimi Apostolorum (1 listopada 1914 r.). Na kartach tego listu skierowanego do biskupów papież ponowił potępienie „strasznych błędów” modernizmu ogłoszone przez swego poprzednika. Benedykt XV nawiązał także do określenia modernizmu mianem „zlewiska wszystkich herezji”, którego używał św. Pius X. W ten sposób papież stanowczo sprzeciwił się relatywizowaniu doktryny katolickiej. Cały czas obowiązywała przysięga antymodernistyczna, a publikacje adherentów potępionego nurtu znajdowały się na indeksie. W ten sposób pontyfikat papieża Benedykta charakteryzuje zasadnicza ciągłość i odparcie zagrożeń wymierzonych w Kościół.
