Sonety:
Układ sonetów: 4+4+3+3, rymują się abba, abba,abbacc. Traktują o śmierci, odchodzącej młodości, miłości. Dużo motywów przyrody.
„Słońce zaszło za błękitne góry” – zachodzi słońce za góry, niebo płonie (od zachodzącego słońca), ptaki układają się do snu, lasy drżą na wietrze, świat zachodzi mrokiem. Luna niedługo oświetli świat. Na niebo wchodzi orszak Luny. Dostrzega on (orszak) leżący w grobie podmiot liryczny. Kryje on żal i tęsknotę za odchodzącą młodością.
Wiersze z las 1830-1832
Przykładowe tytuły: „Zamyślenie”, „Na grobie siostry”, „Ideał piękna”, „Elegia”, „Zamyślenie” – znów zachodzi słońce, na niebo wchodzi Luna a podmiot liryczny samotny jest w swej ciszy. Ogólnie rzecz biorąc jest dość monotematyczny.
Echa pieśni ludowych
„Z ciemnej puszczy gżegżółeczka”
Z ciemnej puszczy gżegżółeczka
Zakukała, zapłakała
Nad grodem Karola”
„Grodzie, grodzie karolowy
pusto twierdza bohatera,
cieniu sławy, sławy grobie,
zaszła gwiazdo, słońce zgasłe;
stoisz twierdzo pusta, pusta!
Grodzie, grodzie karolowy!
Tutaj także znajduje się „Pieśń Marynki”o gołębiu płaczącym nad róża,która jest dopiero pąkiem, ale nie dane będzie mu się rozwinąć, ponieważ przeznaczona jest na mogiłę.
Wiersze z lat 1833-1836
We stępie jest napisane, że późniejsze wiersze są jeszcze mroczniejsze i nie wyrażają wcześniejszej wiary w między innymi życie po śmierci. Znajdują się tu takie tytuły jak: „Zaduma”, „Umierający”, „Nocy ciemna”, „Że nie jestem twój”, „Och była noc”.
„Nad lesistym zboczem pełnia jasna”
Nad lesistym zboczem pełnia jasna…
Piękna wiara zgasła wraz z młodością
Stoję przed umarłym Ideałem.
Martwy obraz dręczy bez ustanku,
Moje serce wabi wciąż ku sobie.
Już przyroda do mnie się nie śmieje,
Człowiek w niej to pierwsze zwierzę tylko
„Znowu się przyroda śmieć zaczyna”
…niebo pełne gwiazd, przyroda, wszystko
dzisiaj budzi w sercu mym żałobę…
Pragnę wziąć w ramiona całą ziemię,
Z blaskiem zorzy spłynąć, gdy się jarzy;
Lecz tym snem się dręczę nadaremnie,
Nic, na co popatrzę nie ma twarzy.
Urywki dramatów:
Po dwie strony dramatu „Król Fryderyk” i „Bracia” (niedokończona tragedia)
Proza poetycka
Tu: Dziennik zakonnika, Wędrówka karkonoska, Wieczór na Bezdiezie, Marynka.
Marynka: obraz majowy, kobiety strojne, w pstrokatych strojach przechadzają się z mężczyznami, „roi się ludzkie mrowie”. Narrator ma dość uchylania kapelusza, odchodzi na bok, by być sam. Oczywiście pan sobie idzie, w tle zachodzi słońce, a on jest smutny, pogłębia to bicie dzwonów (Praga – miasto stu wież).
Maj.
Liryczno – epickie dzieło z nierozwiniętą akcją, obejmuje 4 pieśni i 2 intermezza. Głównym bohaterem jest Wilhelm. Podstępnie morduje swojego przyjaciela, który jest zarazem jego ojcem, o czym Wilhelm nie wie. Zostaje skazany jako morderca ojca na karę śmierci. Jaromiła oczekuje Wilhelma (wódz rozbójników), kiedy dowiaduje się o jego skazaniu popełnia samobójstwo skacząc do jeziora. Mácha starał się pokazać uczucia oskarżonego, jego naturę. Oskarża społeczeństwo o to, że doprowadziło go do morderstwa. Máj jest bardzo bogaty językowo, autor używa w swoim dziele nietypowych słów, zwrotów, porównań, onomatopei i wolnych asocjacji myślowych.
I. Początek to opis przyrody: maj jest czasem miłości. Otrzymujemy obraz lasu, jeziora, Luny porównanej do dziewczyny, gdy śni o miłym (oblewa się podobnym rumieńcem). Pod dębem siedzi dziewczyna – upadły anioł, jest smutna. Czeka już dwudziesty dzień na mężczyzny, przyroda mówi, że on już nie wróci. Nagle dziewczyna się zrywa, dojrzała w dali małą plamkę. Jednak nie jest to jej ukochany Vilem, a jakiś inny żeglarz, który mówi jej, że Vilem duma w swojej wieży i planuje o świcie zakończyć życie, ponieważ zgładzając uwodziciela dziewczyna zgładzi ojca swego. Vilem skazany jest na śmierć. Łódź odpływa, synogarlica szepcze: Jaromiło!
